POLSKIE CMENTARZE NA WOŁYNIU-

OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA

WYSTAWA FOTOGRAFII

DANUTY SIEKACZ, JADWIGI GRUNWALD I WŁADYSŁAWA GRODECKIEGO

Wołyń- kraina bogata w zabytki historyczne i artystyczne, interesująca etnograficznie i krajobrazowo, pełna miast i miasteczek znanych z naszych dziejów , ruin zamków, pobojowisk, polskich cmentarzy i grobów.

Na północy od Łucka i Równego w rejonie wielkich lasów sosnowych, moczarów, błot, pagórkowatych wydm piaszczystych i jezior w czasie pierwszej wojny światowej toczyły się najbardziej krwawe bitwy z udziałem wszystkich trzech brygad Legionów Polskich! Gdy oddziały, niemieckie, austriackie i węgierskie uciekały w popłochu Polacy stawili zacięty opór nacierającym Moskalom.

Lasek Polski, Polska Góra w Kościuchnówce i inne miejsca w rejonie Maniewickim przesiąknięte są krwią polskich żołnierzy. Jest tu wiele cmentarzy zbiorowych i pojedynczych mogił z okresu 1914- 1920 r.

Po agresji wojsk ZSRR 17 września 1939 r. włączono te tereny do Ukraińskiej SRR, a po ataku III Rzeszy Wołyń został zajęty przez Niemców i kolaborantów ukraińskich, którzy wymordowali ok. 350 tys. Żydów, a w latach 1942- 44r. zbrodnicze organizacje ukraińskie OUN i UPA działające pod protektoratem Niemiec niemal całkowicie ogołociły z Polaków wiejskie obszary Wołynia.

Po zniszczeniach sowieckich i latach zapomnienia przez władze PRL już w pierwszych miesiącach istnienia niepodległej Ukrainy ideę odnowienia polskich cmentarzy wojskowych podjął nauczyciel historii i filologii klasycznej Władysław Barański ze Zgierza. W 1998r.

jego dzieło podchwycił Komendant Hufca ZHP w Zgierzu Jarosław Górecki, którego wspiera Senat i ROPWiM.

Od tej pory co roku pod koniec sierpnia zaludniała się baza w lesie Polskim, a obok siebie przy odnowie polskich cmentarzy pracowali harcerze i studenci z Polski i Ukrainy!

W ub. roku w Chojnach nad Nidą z inicjatywy Prezesa Zw. Piłsudczyków O. Wrocław Z. Szewczuka i J. Chrzanowskiego ze Zgierza powołano Porozumienie ds. Odbudowy Polskich Cmentarzy na Wschodzie, a w sierpniu tego roku pod wodzą krakowskiego podróżnika Władysława Grodeckiego na Wołyń udali się piłsudczycy z Wrocławia, Krakowa i innych miast. Południowej Polski. 34 osobowa grupa strzelców i harcerzy odnawiała polskie cmentarze w okolicach Kowla i Maniewic!

60 fotogramów Danuty Siekacz , Jadwigi Grunwald i Władysława Grodeckiego prezentuje:

- Prace piłsudczyków prze odnowie cmentarzy w Kowlu, Kościuchnówce, Wołczecku i w Zasmykach

- Życie w bazie harcerzy w Lesie polskim.

- Cmentarze polskie, Słupy pamięci, okopy i krzyże w okręgu maniewickim.

- Migawki z wycieczki do Poczajowa i Lwowa.

Władysław Grodecki